Υπερέλαιον & Υγεία
Η διαχρονική αξία του ελαιολάδου για την υγεία
Γνωστό για τις θεραπευτικές και θρεπτικές του ιδιότητες ήδη από την αρχαιότητα, το ελαιόλαδο αποτελεί ένα από τα βασικότερα αγαθά, ιδιαίτερα για τον κόσμο της Μεσογείου, και η αξία του για τη διατροφή και την υγεία μας είναι αδιαμφισβήτητη.
Το ελαιόλαδο στην αρχαία Ελλάδα ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής διατροφής και ανάλογα με την ποικιλία του κατηγοριοποιούνταν ως εξής: Το άριστης ποιότητας λάδι που παραγόταν από αγουρωπές ονομαζόταν «ωμοτριβές» ή «ομφάκινον». Το λάδι που ήταν καλής ποιότητας χαρακτηριζόταν «δεύτερον γεύματος», ενώ το κατώτερης ποιότητας λάδι που προερχόταν από ελιές πολύ ώριμες ή χτυπημένες ονομαζόταν «χυδαίον έλαιον».
Εκτός από τη διατροφή, το λάδι ήταν απαραίτητο στοιχείο και για την περιποίηση του σώματος και των μαλλιών, καθώς η επάλειψη προσέφερε προστασία από το κρύο και τον ήλιο.
Το ελαιόλαδο φημιζόταν και για τις θεραπευτικές ιδιότητές του από την αρχαιότητα. Έχοντας αναγνωρίσει από πολύ νωρίς τα οφέλη του, ο Όμηρος το αποκάλεσε «υγρό χρυσάφι» και ο Ιπποκράτης «μεγάλο θεραπευτή». Στον Ιπποκράτειο Κώδικα μάλιστα αναφέρονται περισσότερες από 60 φαρμακευτικές χρήσεις του. Η εφαρμογή του σε δερματικές παθήσεις, σε τραύματα και εγκαύματα ως επουλωτικό και αντισηπτικό, σε γυναικολογικές ασθένειες, καθώς και στο εσωτερικό των αυτιών ήταν διαδεδομένη και είχε πολύ καλά αποτελέσματα.
Αναφορές για τις θεραπευτικές εφαρμογές του ελαιόλαδου βρίσκουμε και σε ποικίλες πηγές, από τον Πλούταρχο που ανέφερε τη θεραπεία της μαστίτιδας με «υδρέλαιο» και τις επιγραφές του Ασκληπιού της Λεβήνας, έως τον Θεόφραστο που σώζει πληροφορίες για τα υλικά και τις συνταγές παραγωγής αρωματικού λαδιού.
Σημαντικοί ιατροί της αρχαιότητας όπως ο Γαληνός, ο Διοκλής και ο Διοσκουρίδης υποστήριζαν ότι το ελαιόλαδο μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην αντιμετώπιση πολλών παθήσεων και να εξασφαλίσει μακροζωία και ποιότητα στην καθημερινή ζωή.
Η εξαιρετική υγειοπροστατευτική δράση του «πολυφαινολικού» ελαιολάδου
Όπως προκύπτει και απο τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 432/2012 (σελ. 16 & 26) σχετικά με την υγειοπροστατευτική δράση του ελαιολάδου με υψηλή περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες, οι πολυφαινόλες και ειδικότερα κάποιες απο αυτές όπως η ελαιοκανθάλη, η ελαιασίνη, η τυροσόλη, η υδροξυτυροσόλη, κ.α. .έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Σύμφωνα με τον κανονισμό, η καθημερινή πρόσληψη 20 gr εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου, με υψηλή περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες (πάνω από 5 mg υδροξυτυροσόλης και των παραγώγων της / 20 gr ελαιολάδου), συμβάλλουν στην προστασία των λιπιδίων του αίματος από το οξειδωτικό στρες.
Πέραν αυτού, η υγειοπροστατευτική δράση του ελαιολάδου βασίζεται και σε μελέτες που πραγματοποιήθηκαν από το Πανεπιστήμιο Davis των ΗΠΑ και μια πολύ μεγάλη σειρά από αντίστοιχες συναφείς επιστημονικές έρευνες, μελέτες & δημοσιεύσεις από επιστήμονες και πανεπιστήμια παγκοσμίως, οι οποίες αποδεικνύουν ότι ειδικά το ελαιόλαδο που είναι πλούσιο (υψηλή περιεκτικότητα) σε πολυφαινόλες και στα παράγωγά τους, μπορεί να λειτουργήσει όχι μόνο προληπτικά αλλά και θεραπευτικά για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Η καθημερινή χρήση εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου, με υψηλή περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες, είναι ευεργετική και οφείλεται τόσο στην επιμέρους όσο και στην συνδυαστική δράση τους. Έχουν εντοπιστεί πάνω από 20 φαινόλες και πολυφαινόλες στο ελαιόλαδο και έχει αποδειχθεί ή ερευνάται (τελικό στάδιο & τεκμηρίωση) η πολύπλευρη υγειοπροστατευτική & θεραπευτική δράση τους.
Xαρακτηριστικότερες είναι: Υδροξυτυροσόλη, Τυροσόλη, Βανιλλικό οξύ, Καφεϊκό οξύ, Φερουλικό οξύ, Βανιλλίνη, ρ-κουμαρικό οξύ, ο-κουμαρικό οξύ, Ελαιασίνη, Ελευρωπαΐνη και διάφορες αγλυκόνες της, λιγκστροσίδη και διάφορες αγλυκόνες της, ελαιοκανθάλη, κινναμικό οξύ, λουτεολίνη, πρωτοκατεχικό. Τελείως ενδεικτικά αναφέρουμε:
Tυροσόλη
Βιοφαινόλη εξαιρετικά απορροφήσιμη, με δέκα φορές μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση από το πράσινο τσάι. Η πιο ισχυρή αντιοξειδωτική ουσία του ελαιολάδου. Επιβραδύνει την γήρανση των κυττάρων και ενεργοποιεί μια ομάδα γονιδίων υπεύθυνων για την μακροζωία. Προστατεύει τα κύτταρα του κεντρικού νευρικού συστήματος από την έκθεσή τους σε τοξίνες. Με βάση αυτή τη δράση αποτελεί αντικείμενο μελέτης με ισχυρότατες ενδείξεις για υψηλή θεραπευτική αξία στην νόσο του Alzheimer και του Parkinson. Η κύρια ένωση του ελαιολάδου που βοηθά στη μείωση της LDL ,της λεγόμενης και “κακής χοληστερόλης”. Η αντιοξειδωτική της δράση μπορεί επίσης να συμβάλλει στο κόψιμο της αλυσίδας των επιθέσεων των ελευθέρων ριζών, οι οποίες μπορούν να καταστρέψουν το DNA και να οδηγήσουν σε καρδιαγγειακά νοσήματα και σε καρκίνο.
Υδροξυτυροσόλη
Ισχυρότατη αντιοξειδωτική δράση, ενώ σύμφωνα με πολλές έρευνες και μελέτες καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα και εμποδίζει τον πολλαπλασιασμό τους. Ισχυρή προστασία καρδιαγγειακού συστήματος.
Ελαιοκανθάλη
Έχει αντιφλεγμονώδη δράση ανάλογη του Ibuprofen, αναστολή της εξέλιξης της νόσου Alzheimer, αναστολέας COX1 και COX2, αντιμετώπιση ρευματοειδούς αρθρίτιδας, αντιογκογόνος δράση & αντιοξειδωτική δράση. Χρόνια έκθεση σε χαμηλές δόσεις προσφέρει προστασία έναντι των καρδιαγγειακών παθήσεων και της γήρανσης. Είναι υπεύθυνη για την αίσθηση καψίματος στο λαιμό (pungency) που είναι χαρακτηριστική του αγουρελαίου.
Ελαιασίνη
Έχει δομή ανάλογη με την ελαιοκανθάλη. Είναι παράγωγο της υδροξυτυροσόλης και είναι η πιο ισχυρή αντιοξειδωτική ουσία του ελαιολάδου.
Ελευρωπαΐνη ή Ολευρωπαΐνη
Με βάση in vitro μελέτες έχει αντικαρκινική δράση, προκαλεί αναστολή της συσσώρευσης αιμοπεταλίων, προάγει την παραγωγή ΝΟ από μακροφάγα επίμυων, καταστέλλει την παραγωγή μεσολαβητών της φλεγμονής και έχει ισχυρή καρδιοπροστατευτική δράση.
Άγλυκο ελευρωπαίνης (αλδευδική μορφή)
Ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, προστασία από Alzheimer, θεραπεία φλεγμονής εντέρου.
Άγλυκο λιγκστροσίδη (αλδευδική μορφή)
Αντιοξειδωτική & αντιμεταστατική δράση.
Επίσης σε σημαντικές περιεκτικότητες βρίσκουμε στο ελαιόλαδο τοκοφερόλες, σκουαλένιο, ελαϊκό οξύ, β-καροτένιο και μια πολύ μεγάλη σειρά από άλλα συστατικά με εκπληκτικές υγειοπροστατευτικές δράσεις, που είτε έχουν ήδη αποδειχθεί, είτε βρίσκονται στο στάδιο ολοκλήρωσης κλινικών ερευνών (έχοντας ήδη δώσει ελπιδοφόρα και θαυμαστά πρώτα αποτελέσματα).
Διαρκώς μάλιστα ανακαλύπτονται και νέα συστατικά όπως η ελαικορωνάλη, ελευρωπαϊνοδιάλη, ελαιαμισίνη κ.ά., με υγειοπροστατευτική και θεραπευτική δράση που προσπαθούμε ακόμα να κατανοήσουμε τον ακριβή μηχανισμό δράσης τους. Το ελαιόλαδο μετά από χιλιάδες χρόνια χρήσης από τον άνθρωπο και μετά από τουλάχιστον έναν αιώνα σύγχρονης έρευνας εξακολουθεί να μας εκπλήσσει με τα μυστικά του.
Η Διεθνής Αναγνώριση
Από το 2004 στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ανταποκρινόμενη σε αίτημα που κατατέθηκε από τη Βορειοαμερικανική Ένωση Ελαιολάδου ενέκρινε ειδικό ισχυρισμό υγείας για τις ετικέτες του ελαιολάδου, που οδήγησε και σε μια διαρκή αύξηση της κατανάλωσης ελαιολάδου από τους Αμερικανούς σχεδόν κατά 5% κάθε χρόνο.
Ο ισχυρισμός δηλώνει ότι η καθημερινή κατανάλωση περίπου 2 κουταλιών σούπας ή 23 γραμμάρια ελαιολάδου μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Η απόφαση να επιτραπεί ο ισχυρισμός υγεία έγινε μετά την εύρεση επαρκών αποδεικτικών στοιχείων από τον FDA για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, φυσικά παρόντα στο ελαιόλαδο, μπορούν να προστατέψουν-προλάβουν την εμφάνιση καρδιακών παθήσεων.
Η επιστημονική βιβλιογραφία που εξετάστηκε από την FDA έδειξε ότι η αντικατάσταση των κορεσμένων λιπαρών οξέων με μονοακόρεστα λιπαρά οξέα μείωσε τα επίπεδα της ολικής χοληστερόλης στον ορό και της LDL χοληστερόλης στον ορό, τα οποία είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Από τα ευρήματά τους, ο FDA κατέληξε στο συμπέρασμα ότι απαιτείται ελάχιστη ημερήσια πρόσληψη 17,5 γραμμάρια μονοακόρεστων λιπαρών οξέων από ελαιόλαδο (περιέχονται σε περίπου 2 κουταλιές της σούπας) για να υπάρξει θετική επίδραση στη μείωση της στεφανιαίας νόσου. Για να μειωθεί ο κίνδυνος καρδιακής νόσου, ο ισχυρισμός δηλώνει περαιτέρω ότι το ελαιόλαδο πρέπει να αντικαταστήσει μια ισοδύναμη ποσότητα κορεσμένων λιπαρών στη διατροφή.
Ακολούθως η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) το 2012 αναγνώρισε επίσημα ότι η καθημερινή κατανάλωση ελαιολάδου με υψηλή περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες (Υδροξυτυροσόλη και παραγώγων της), εμποδίζει την οξείδωση της κακής χοληστερόλης και κατ’ επέκταση αποτρέπει το σχηματισμό αθηρωματικής πλάκας στα αιμοφόρα αγγεία, προστατεύοντας έτσι τον οργανισμό από την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων (Ε.U. 432/2012, σελ. 16 & 26):
«Οι πολυφαινόλες ελαιόλαδου συμβάλλουν στην προστασία των λιπιδίων του αίματος από το οξειδωτικό στρες. Ο ισχυρισμός μπορεί να χρησιμοποιείται μόνο για το ελαιόλαδο το οποίο περιέχει τουλάχιστον 5 mg υδροξυτυροσόλης και παραγώγων της (π.χ. σύμπλοκο ελαιοευρωπαΐνης και τυροσόλης) ανά 20 g ελαιολάδου. Για να χρησιμοποιηθεί ο ισχυρισμός αυτός, θα πρέπει να παρέχεται στον καταναλωτή η πληροφορία ότι τα ευεργετικά αποτελέσματα εξασφαλίζονται με την ημερήσια πρόσληψη 20 g ελαιολάδου.»
Σήμερα αναδεικνύεται από μια σειρά πανεπιστημιακών ερευνών και μελετών, η εκπληκτική υγειοπροστατευτική δράση του ελαιολάδου με υψηλή περιεκτικότητα σε φαινόλες και πολυφαινόλες και σε άλλα ευεργετικά συστατικά του, όπως η τοκοφερόλη, άλλες κατηγορίες δραστικών φυσικών μορίων (φλαβονοειδή π.χ. απιγενίνη, λιγνάνια π.χ. πινορεσινόλη και ακετοξυπινορεσινόλη, σεκοϊριδοειδή κ.ά.), καθώς μεταξύ άλλων:
Αυξάνει τα επίπεδα της ”καλής” χοληστερίνης HDL στον οργανισμό, ενώ μειώνει τα επίπεδα της “κακής” χοληστερίνης LDL. Έχει εξαιρετική δράση στην πρόληψη-καταπολέμηση της αρτηριοσκλήρωσης, αφού προστατεύει τον οργανισμό από τον σχηματισμό αθηρωματικών πλακών, προλαμβάνοντας σημαντικές καρδιοαγγειακές παθήσεις, όπως η στεφανιαία νόσος, το έμφραγμα του μυοκαρδίου κ.λπ.. Βοηθάει επίσης στην ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
Είναι γνωστό για την γενικότερη ισχυρή αντικαρκινική δράση του, εξαιτίας της σύστασης των οργανοληπτικών συστατικών του (Φαινόλες, Στερόλες). Εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες και σύμφωνα με μελέτες εμποδίζει τον πολλαπλασιασμό και τη μετάσταση των επιθηλιακών κυττάρων του μαστού και του προστάτη και προλαμβάνει τον καρκίνο του πεπτικού συστήματος και του δέρματος.
Έχει ισχυρή νευροπροστατευτική δράση, ενώ βάσει νέων μελετών προλαμβάνει και καθυστερεί την εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ, ενώ υπάρχουν θετικές ελπιδοφόρες ενδείξεις και για τη νόσο του Πάρκινσον.
Βελτιώνει τα επίπεδα σακχάρου των διαβητικών (πρόληψη της αντίστασης στην ινσουλίνη) και ταυτόχρονα καταπολεμά τις επιπλοκές του σακχαρώδους διαβήτη.
Έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση ανάλογη του Ibuprofen. Η συνδυαστική αντιμικροβιακή δράση του συμβάλει καταλυτικά στην αντιμετώπιση των μολύνσεων, καθώς και στην επούλωση τόσο των εξωτερικών όσο και των εσωτερικών φλεγμονών. Δρα αποτελεσματικά ενάντια στην ανάπτυξη του ελικοβακτηρίου του πυλωρού που ευθύνεται για την ανάπτυξη του πεπτικού έλκους και του καρκίνου του στομάχου.
Ενισχύει τη δράση του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ έχει και ισχυρότατη αντιοξειδωτική δράση (η υδροξυτυροσόλη στο ελαιόλαδο έχει αναγνωριστεί ως το πιο ισχυρό αντιοξειδωτικό στη φύση από όλες τις πολυφαινόλες).
Προλαμβάνει και θεραπεύει τη ρευματοειδή αρθρίτιδα και την οστεοαρθρίτιδα.
Συμβάλλει στην προστασία του βλεννογόνου του πεπτικού συστήματος, περιορίζοντας την παραγωγή υδροχλωρικού οξέος και πεψίνης που έχουν ως συνέπεια τη δημιουργία έλκους. Επίσης ο υψηλός δείκτης αφομοίωσης του ελαιολάδου από τον βλεννογόνο βοηθάει στην αντιμετώπιση εντερικών νοσημάτων.
Συμβάλλει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση των πετρών που σχηματίζονται στη χολή και στο συκώτι, αλλά βοηθάει και στις εκκρίσεις της χολής, καταπολεμώντας ταυτόχρονα τη δυσπεψία.
Η χρήση ελαιολάδου βοηθάει στην καλύτερη απορρόφηση του ασβεστίου και του μαγνησίου από τον οργανισμό, προλαμβάνοντας κι αντιμετωπίζοντας ακόμη και το φαινόμενο της οστεοπόρωσης. Με βάση νέες μελέτες, πανεπιστήμιο της Μαδρίτης και στο πανεπιστήμιο της Αθήνας, το ελαιόλαδο συμβάλλει στη διατήρηση της υγείας των οστών. Η έρευνα έδειξε αυξημένα επίπεδα οστεοκαλσίνης σε άτομα που κατανάλωναν κατά κύριο λόγο περισσότερο ελαιόλαδο στη καθημερινή τους διατροφή. Προλαμβάνει και θεραπεύει τη ρευματοειδή αρθρίτιδα και την οστεοαρθρίτιδα.
Με βάση νέες μελέτες στην Ιταλία, βοηθάει στην αντιμετώπιση των αλλεργιών. Η υδροξυτυροσόλη ειδικότερα, έχει βρεθεί ότι είναι το βασικό αντιφλεγμονώδες συστατικό εκχυλίσματος της ελιάς, το οποίο δρα ως αντισταμινικό.
Δρα ενάντια στη γήρανση του δέρματος (αντιγηραντική δράση) που οφείλεται στο στρες και σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Δρα εξαιρετικά στην καταπολέμηση των πάσης φύσεως δερματικών παθήσεων.
Πηγές
Λεπτομερείς έρευνες, μελέτες και αναφορές μπορείτε να βρείτε στους ακόλουθους συνδέσμους:
- Pharmacological properties of the measured compounds, του Aναπληρωτή Καθηγητή του Τομέα Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων του Φαρμακευτικού τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Προκόπιου Μαγιάτη
- Έρευνες και αναφορές του UC Davis Olive Center σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο UNISVERSITY OF CALIFORNIA DAVIS (UC DAVIS), στη Καλιφόρνια των Η.Π.Α.: (Olive oil as medicine: the effect on blood lipids and lipoproteins & Olive oil as medicine: the effect on blood pressure..κ.α.)
- Ομαδοποιημένες Χρήσιμες επιστημονικές έρευνες, μελέτες, αναφορές, άρθρα & σχετικές συνδέσεις (links)
Όλες οι πληροφορίες που αναφέρονται παραπάνω, αλλά και γενικότερα στην παρούσα ιστοσελίδα σχετικά με την υγειοπροστατευτική και θεραπευτική δράση του ελαιολάδου και ειδικότερα του συγκεκριμένου προϊόντος, έχουν αυστηρά ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να θεωρηθούν προτροπή σε άτομα με προβλήματα υγείας, να σταματήσουν να ακολουθούν τις ιατρικές οδηγίες κα/ή συμβουλές ή την τυχόν φαρμακευτική αγωγή που ήδη λαμβάνουν, χωρίς την προηγούμενη σύμφωνη γνώμη του θεράποντος ιατρού τους. Τόσο το Υπερέλαιον όσο και τα υπόλοιπα προιόντα μας, δεν προορίζονται για την θεραπεία ασθενειών